«Зачараваны замак».
Сядзіба Чапскіх у Прылуках — адзінаая, якая адносна добра захавалася ў Менскім раёне. Яна размешчана пры старым «кацярынінскім» тракце. Стварэнне сядзібы пачалося, відаць, у другой палавіне 18 ст. Да 1740 г. на гэтым месцы быў праваслаўны манастыр. Першымі вядомымі ўладальнікамі маёнтка з'яўляліся Стэцкевічы, Агінскія, Іваноўскія. Пасля смерці Максіміляна Іваноўскага маёнткам валодала яго ўдава Магдалена, народжаная Прушынская. У 1805 сядзіба перайшла дачцэ Людвікі. Вядома, што першы палац, авеяны легендамі, быў двухпавярховы, мураваны, чатырохвугольны ў плане. Паэт А.Э. Адынец у баладзе называў яго «Зачараваным замкам». Магчыма, з замкам 18 ст., размешчаным на высокім узгорку, належыць звязваць тэрасаванне схілу ўзгорка і фармаванне рэгулярнага парку.
У першай палове 19 ст. маёнтак у якасці пасагу Людвікі Іваноўскай перайшоў Францішку Оштарпу. У 1851 г. маёнтак атрымала ў спадчыну дачка Леана Оштарпа Людвіка, і ён як пасаг перайшоў ва ўладанне вядомаму аграному Атону Гарвату. З Гарватамі звязана эпоха вялікіх пераўтварэнняў у сядзібе. Былы «Зачараваны замак» перароблены ў цудоўны палац у псеўдагатычным стылі, а вакол быў разбіты парк. Рэканструкцыю старога палаца пачаў Леан Оштарп у 1850 г. Будынак манастыра у выглядзе вялікага чатырохвугольніка быў умацаваны вежамі і ўпрыгожаны крапаснымі зубцамі. Нагляд за вядзеннем работ ажыццяўляў менскі губернскі архітэктар К. Хрышчановіч. Сядзіба стваралася ў духу адыходзячага рамантызму. Яго выяўленню спрыялі легенды пра былы «Зачараваны замак», успаміны пра пахаваную жыўцом дзяўчыну-служанку, а таксама руіны і збудаванні мінулых стагоддзяў. Падкрэсленая ўвага да гэтай эпохі выявілася ў авалоданні форм псеўдаготыкі, ідэалізацыі сярэдневякоўя, захапленні гістарычным матэрыялам, экзотыкай, паглыбленнем у сімбалізм і дэкаратыўнасць: упрыгожванне палаца шматлікімі вежамі і вежкамі, будаўціцтва неагатычнай вежы з гадзіннікам, вежы ў стылі кітайскай альтанкі ... .

Літ.:
А.Т. Федарук.
Мінск, Беларуская Энцыклапедыя, 1998.