Города и места
Панорамы
Инфоточки
Рэпіхава (парк ля вёскі Крывошын).
Першае ўпамінанне пра Рэпіхава датуецца 1481 годам. Фарміраванне парку ў тым выглядзе, які мы можам убачыць сёння, пачалося не пазней 60-70-х гадоў ХІХ ст. Рэпіхава – прыгожы куточак прыроды. Усяго ў парку налічваецца больш як 50 відаў дрэў, з якіх 20 – экзатычныя. Тут прайшлі дзіцячыя гады Яна Чачота, беларускага і польскага паэта, фалькларыста. Рэпіхава – помнік прыроды мясцовага значэння.
У другой палове 19 ст. вялося фарміраванне пейзажнага натуралістычнага парку ў Рэпіхаве. Ён размешчаны на плошчы больш за 6 га, мае ў плане форму выцягнутага прамавугольніка. Асноўная планіровачная вось кампазіцыі парку — ліпавая алея шырынёй каля 10 м, якая перасякае парк з паўночнага захаду на паўднёвы ўсход і перарываецца ў цэнтры. Яна была арганізуючай у аглядзе паркавых пейзажаў і выконвала дэкаратыўную ролю.
Паркава-сядзібны комплекс уключаў сядзібны дом, флігель фурмана і кухара, стайню выязных коней, лядоўню, склеп, тэнісную пляцоўку, пляцоўку з кругам і бар’ерам для аб’язджання коней, псярню, сажалкі, агарод, цяпліцы і сад. Збудаванні добра ўпісваліся ў агульны пейзаж. Яны размяшчаліся асіметрычна ў адносінах да алеі, якая звязвала іх і адначасова аб’ядноўвала з вялікім гаспадарчым дваром, што прымыкаў да парку з паўднёва-ўсходняга боку за папярочнай ліпавай алеяй.
За сажалкамі ліпавая алея нечакана абрывалася, і перад вачыма паўставала маляўнічая адкрытая цэнтральная частка парку ў выглядзе вялікай паляны. Акцэнтам перспектывы быў двухпавярховы графскі асабняк, размешчаны ў глыбіні парку. Паляна злёгку прыўзнята, дэкарыравана па перыметры групамі дрэў з удзелам экзотаў. Злева існавала пляцоўка ў выглядзе круга з кветнікам у цэнтры і бегавой дарожкай для аб’язджання коней (участак узараны). Насупраць была стайня выязных коней, абнесеная сеткай (як увесь парк) і дэкарыраваная елкай.
Усяго ў парку адзначана 47 відаў раслін.
- Анатоль Кулагін, Анатоль Федарук
Свято-Введенский cтавропигиальный женский монастырь.
Свято-Введенский женский монастырь основан настоятельницей монахиней Елисаветой (Сысун) из минского Свято-Елизаветинского монастыря по благословению Митрополита Минского и Слуцкого Филарета в 2000 году. Обитель расположена недалеко от того места, где во время Первой мировой войны погибли 90 девушек женского батальона во время газовой атаки кайзеровских солдат.
Всё началось с меленького домика в деревне Богуши. Сначала предполагали создание небольшого уединённого скита, но за семь лет на пустой низине около леса поднялись монастырские стены, храм Введения во храм Пресвятой Богородицы (криптовый храм во имя святых праведных Иоакима и Анны), колокольня, жилой корпус, котельная, хозблок, швейная мастерская, здание трапезной,
По словам настоятельницы, монастырь появился в этом месте неслучайно. Здесь во время Первой мировой войны проходила линия фронта, наши войска держали осаду, лес вокруг весь изранен разрывами от снарядов. Окраина Богушинского леса — места кровопролитных боев в ходе российского наступления в июле 1917 года. Лес в округе буквально изранен снарядами, ископан траншеями, сохранились немецкие дзоты. В самой деревне сохранился фрагмент старого мощеного тракта, дороги на Сморгонь, вдоль которой и проходила линия фронта.
Имеются исторические свидетельства о том, что здесь погибло около 70 тысяч воинов. Начиная строительство, сестры очень часто находили осколки боеприпасов. В обители молятся о погибших здесь воинах – после каждой литургии совершают литию об усопших.
Замак у Крэве.
Замак у Крэве ляжыць у даліне паміж высокіх пагоркаў, што расцягнуліся ланцугом абапал рачулкі Крэвянкі. Тут, на нізкім поплаве, у сутоках ракі Крэвянкі і ручая Шляхцянкі і быў у 20-ыя гады ХІV ст. пабудаваны мураваны замак-кастэль.
Крэва было сталіцаю ўдзельнага княства, якое ў 1338 г. Гедзімін аддаў свайму сыну Альгерду. За сваю гісторыю Крэўскі замак быў сведкам многіх гістарычных падзей. У 1382 г. тут, у падзямеллі Княжацкай вежы, быў задушаны па загаду Ягайлы яго дзядзька князь Кейстут, асноўны прэтэндэнт на велікакняжацкі прастол, галоўны праціўнік Ягайлы. У 1385 г. у Крэўскім замку былі прыняты ўмовы аб'яднання Літвы і Польшчы пад уладай Ягайлы (вядомае ў гісторыі як Крэўская вунія). У 1443 г. замак быў узяты войскамі князя Свідрыгайлы, які ваяваў за велікакняжацкі прастол з князем Жыгімонтам. У 1503-1506 гг. яго значна разбурылі войскі перакопскіх татараў. Аднак ужо ў ХVІ ст. вядомы дыпламат Сігізмунд Герберштэйн адзначаў, што Крэва - горад «з пакінутым замкам».
Крэўскі замак у плане нагадвае няправільную трапецыю, звернутую большым аснаваннем у напольны бок. З усходу, поўдня, часткова захаду і поўначы замак бараніўся водамі рачулак, падпёртых плацінаю. Тут былі ўсяго дзве вежы, размешчаныя па дыяганалі. Вялікая Княжацкая вежа («вежа Кейстута») памерамі 18,65 х 17 м выступала ў паўночна-заходнім куце за перыметр замкавых муроў, фланкіруючы заходнюю і паўночную сцены. Тут было не менш трох паверхаў і склеп-турма. Княжацкія пакоі размяшчаліся на другім паверсе, дзе вокны значна больш і шырэй, чым на астатніх паверхах. Трэці паверх выконваў абарончыя функцыі. Вежа пры таўшчыні сцен 3 м мела вышыню больш 25 м (сёння ўцалелыя рэшткі яе дасягаюць вышыні каля 17,5 м). Вышыня колішніх паверхаў вежы дасягала 4,8-5 м.
У паўднёвай сцяне Крэўскага замка меўся запасны выхад-праём. Цяпер ён не існуе, паколькі сцяна ў гэтым месцы абвалілася. Але на фотаздымках і малюнках канца ХІХ - пачатку ХХ ст. ён добра бачны.
Міхась Ткачоў
Страчаная спадчына
Гісторыя Жукава Барка.
Вядомы з 1510 г., калі паводле прывілея Жыгімонта І Старога стаў уласнасцю маршалка гаспадарскага І.Храптовіча. 3 1575 г. вёска ў Мірскім графстве Навагрудскага ваяводства, уласнасць Радзівілаў. Знаходзілася на гандлёвым шляху з Менска ў Мір, мела карчму, млын, склады для тавараў. У 1647 г. у Жукавым Барку 6 двароў. У вайну Расеі з Рэччу Паспалітай 1654-1667 г., ў 1660 г. каля вёскі Жукаў Барок варшанскі харунжы Кміціч разбіў адыходзячыя расейскія атрады. Пад ліцьвінскай зброяй палягло больш за 2000 расейскіх жаўнераў. У 1703(20?) г. пабудавана драўляная уніяцкая царква. 3 1793 г. у складзе Расейскай імперыі, у 1795 г. — 27 жыхароў, 8 двароў. У 19 — пач. 20 ст. сяло ў Засульскай воласці Менскага павета, уласнасць Радзівілаў, Вітгенштэйнаў, Гогенлоэ. У пачатку 1880-х г. 140 жыхароў, 21 двор, 2 таржкі. У 1830—40-я г. тут у сям'і падлоўчага Радзівілаў прайшлі дзіцячыя і юнацкія гады пісьменніка А.Плуга. У 1844—52 гг. у суседнім фальварку Залучча жыў У.Сыракомля. У 1921—39 гг. у складзе Польшчы ў Навагрудскім ваяводстве. 3 1940 г. у Аталезскім сельсавеце Стаўбцоўскага раёна БССР.
Радзіма філосафа С.Маймана. Каля вёскі помнікі археалогіі: паселішчы неаліту і бронзавага веку.
Валеры Шаблюк
Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. Т.3.
Барысаў.Касцёл Нараджэння Найсвяцейшай Панны Марыі.
На вул. 3-га Інтэрнацыянала, з боку ад старажытнай гандлёвай плошчы Стара-Барысава. Пабудаваны ў 1823 г. з цэглы намаганнямі ксяндза А. Гзоўскага (фундатар гарадскі староста А. Казаноўскі) на месцы драўлянага касцёла Дзевы Марыі (Фарнага) 1642 г., які згарэў у 1806 г. Перабудаваны ў 1836—37 гг. Пасля паўстання 1863—64 гг. закрыты, у 1899 г. адноўлены. У час пажару ў 1900 г. касцёльныя будынкі згарэлі. Пры касцёле існавалі парафіяльная і павятовая школы.
Храм пабудаваны ў стылі позняга класіцызму паводле канона 3-нефавай 2-вежавай базілікі. У 2-й палове 19 ст. бакавыя вежы знесены і па цэнтры фасада ўзведзена масіўная 5-ярусная (2 васьмерыкі на 3 чацверыках) вежа-званіца з высокім гранёным шпілем і крыжам ажурнай мастацкай коўкі. Першапачаткова ўваходны партал быў вырашаны манументальным класіцыстычным порцікам, у 1830 г. замест калон узведзена вежа, у яе ніжнім ярусе створаны 3 арачныя ўваходы, аформленыя класічнымі пілястравымі парталамі з 3-вугольнымі франтонамі, цэнтральны з якіх фланкіраваны 2 ярусамі арачных экседраў. Бакавыя нефы на фасадзе вылучаліся магутнымі арачнымі аконнымі праёмамі і прамавугольнымі парапетамі ў завяршэнні. Аб'ём цэнтральнага нефа больш высокі, накрыты 2-схільным дахам, які над прамавугольнай апсідай утварае 3-вугольны франтон, завершаны чацверыковай сігнатуркай. У верхняй частцы сцен цэнтральнага нефа размешчаны паўкруглыя люкарны, бакавыя фасады рытмічна расчлянёны арачнымі аконнымі праёмамі і буйнымі пілястрамі ў прасценках, апяразаны шырокім карнізам на дэнтыкулах.
Унутраная прастора падзелена на нефы магутнымі архаічнымі канеліраванымі калонамі дарычнага ордэра, якія падтрымліваюць высокі, буйна члянёны антаблемент з трыгліфным фрызам. Цэнтральны неф быў перакрыты цыліндрычным скляпеннем на падпружных арках, бакавыя — крыжовымі. Над уваходам — хоры, пад будынкам — склепы.
У галоўным алтары, вырашаным 4-калонным порцікам з разарваным франтонам, знаходзіўся цудатворны абраз Маці Божай.
А.М. Кулагін
Каталіцкія храмы на Беларусі
Храм Феодора Стратилата
Село Антилохово знаменито тем, что это родина великого русского святого – святителя Митрофана Воронежского. В этом селе в деревянном храме в честь свт. Николая Чудотворца служил отец святого, иерей Василий, здесь младенец был крещен с наречением имени Михаил, и все детство будущего святителя прошло при храме. Этот деревянный Никольский храм с приделом Феодора Стратилата не сохранился. На его месте в начале XIX века был построен каменный храмовый комплекс: невысокая, вытянутая зимняя церковь в честь великомученика Феодора Стратилата (освящена в 1804 г.) и рядом, к северу от нее — завершенный в 1823 г. летний храм Николая Чудотворца с шатровой колокольней, характерный памятник классицизма суздальской школы.
Храмы строились усердием прихожан, главным образом, местных купцов, похороненных впоследствии в церковной ограде. От прежнего кладбища сохранились некоторые старинные надгробия, среди которых заметен гранитный памятник капитану Навагинского пехотного полка Александру Авдулину, герою наполеоновских войн, участвовавшему и формировании 3-го пешего казачьего полка Владимирского ополчения.
В 1930-х годах церкви в селе были закрыты и впоследствии разорены. Церковная ограда и кладбище были уничтожены. Лишь в начале 2000-х годов разрушенные храмы начали восстанавливаться, возобновилась приходская жизнь.
В церкви Феодора Стратилата находится большой старинный портрет святителя Митрофана Воронежского XIX века кисти неизвестного художника, чудом сохранившийся во времена безбожия и переданный на родину святителя из Савинской библиотеки.
Помнікам езуіцкага храмабудаўніцтва.
Найбольш познім помнікам езуіцкага храмабудаўніцтва паўночнага рэгіёну Беларусі з'яўляецца касцёл св. Тадэвуша ў маёнтку Лучай былога Віленскага ваяводства, які з 1731 г. належаў Агінскім. Велічная трохнефавая крыжова-купальная базіліка з двухвежавым фасадам-нартэксам змуравана ў 1766—1777 гг. па фундацыі Тадэвуша Агінскага і яго жонкі Эльжбеты (з Пузынаў), асвячона ў 1777 г. віленскім біскупам Феліксам Тавяньскім.
Лучайская святыня шмат у чым нагадвае зруйнаваны полацкі касцёл езуітаў: аднолькавая колькасць апорных слупоў базілікі і канструкцыйна выяўлены двухвежавы фасад-нартэкс, у якім першае гарызантальнае чляненне праходзіць на ўзроўні карніза цэнтральнага нефа. Ёсць і пэўныя адрозненні ў тэктоніцы збудаванняў: алтарная частка лучайскага касцёла мае лучковае, а не прамавугольнае завяршэнне, а крылы трансепта не выступаюць за межы прамавугольнага плана. Самае ж істотнае — купал на сяродкрыжжы схаваны ў канструкцыі двухсхільных дахаў і звонку не выяўлены. Сухаватая рацыянальнасць кананічнай кампазіцыі гэтай езуіцкай базілікі, выкарыстанне ў яе дэкаратыўнай пластыцы дарычнага ордэра, характэрнага для класіцызму, важкаватасць вянчаючых мас збудавання сведчаць пра пэўны заняпад высокага віленскага барока і пераход да новай плыні, так званага барочнага класіцызму, знітаванага з эпохай Асветніцтва ў Заходняй Еўропе. Невыпадкова М.Маралёўскі звязваў стылістыку і нават аўтарства лучайскага касцела з іменамі вядомых архітэктараў пераходнага перыяду ад барока да класіцызму — Тамаша Жаброўскага і Карла Спампані. У 1770-я гг. К. Спампані быў цесна звязаны з Віленскай акадэміяй езуітаў, дзе выкладаў архітэктуру.
Т.В. Габрусь
Мураваныя харалы
Мінск, "Ураджай", 2001
ТРЦ «Радуга Парк»
Оф. сайт - www.radugapark.ru
Торговый центр открылся 11 декабря 2012 года.
Застройщик: Холдинг "Форум Групп"
Площадь участка под застройку - 22 га
Общая площадь - 113163 кв.м.
Площадь для сдачи в аренду - 54788 кв.м.
Российский совет торговых центров вручил руководству ТРЦ диплом RSCS Award 2016 в категории «Действующий ТЦ» и номинации «Большой торговый центр».
Особенностью нового торгового комплекса является большая территория, предназначенная для развлечений, где планируется построить детские площадки, аттракционы и облагородить лесопарковую зону.
Якорными арендаторами торгового центра будут продуктовый гипермаркет "О'Кей", гипермаркет мебели и товаров для дома "Hoff" (бывш. Kika), гипермаркет бытовой техники и электроники "Media Markt/Saturn", товары для спорта, 10-зальный кинотеатр "Каро Фильм" и семейный развлекательный центр. В новом торговом комплексе откроются магазины одежды, обуви и аксессуаров — порядка 110, будет работать фудкорт и парковочная зона, рассчитанная на 1 670 автомобилей.
Космаково
Деревня была основана в конце XVIII века и первоначально деревня называлась Казарино, потому как на здешнем озере Багаряк тогда водилось много гусей-казарок. Первым здесь поселился беглый каторжник Космаков, по фамилии которого деревня получила своё второе название. Помимо гусей, в лесах, болотах и озере было много и других птиц, а также рыбы, зверей, грибов и ягод, однако при этом вокруг было мало пахотных земель. Вскоре после основания деревни подручные уральских заводчиков начали селить здесь приписных крестьян, а прежних жителей обязывали жечь древесный уголь и добывать торф в окрестных болотах, возить данную продукцию на телегах к Сысертским заводам. Деревня находилась в стороне от больших дорог, в 12 километрах от крупного села Щелкун, поэтому особо зажиточных людей в поселении не было. По той же самой причине большинство парней женилось на местных девушках, поэтому почти все в деревне приходились друг другу родственниками. В деревне преобладали фамилии Месиловы и Мурашовы. Семьи были большие, в каждой не менее шести детей. Известно, что в отличии от других деревень Сысертского уезда и в том числе от самой Сысерти, у жителей Космаково не было прозвищ, все друг друга называли уважительно - по имени-отчеству.
Касцёл Яна Хрысціцеля іанітаў.
Касцёл Яна Хрысціцеля ў Сталовічах - адзіны ў ВКЛ належаў ордэну кавалераў мальтыйскіх ці іанітаў, якіх асадзіў тут у 1616 г. сын Радзівіла Сіроткі — Жыгімонт Караль, які атрымаў у Італіі званне камандора мальтыйскага ордэна. У 1637—1639 гг. манахі змуравалі невялікую прамавугольную ў плане капліцу, асвячоную ў гонар Маці Божай Латэранскай. 3 інвентару 1724 г. вядома, што кляштар і шпіталь пры ім у той час былі драўляныя. Па-другое, дакументальна пацверджана, што ў будаўніцтве мураванага касцёла ў Сталовічах з невялікім прамежкам у часе прымалі ўдзел два найбольш славутыя архітэктары віленскага барока — I. Фантана III і І.К. Глаўбіц.
Будаўніцтва пачалося ў 1740 г. на ахвяраванні Сымона Дамброўскага, камандора познаньскага, паводле праекта І.Фантана, які ўключыў у тэктоніку новага храма старажытную Латэранскую капліцу, дакладней, далучыў іх адзін да аднаго. Новы касцёл уяўляе познебарочную трохнефавую базіліку без трансепта з двухвежавым фасадам-нартэксам і прамавугольным алтарным завяршэннем цэнтральнага нефа, да якога па падоўжнай восі прылягае Латэранская капліца, злучаная з ім уваходам. Па баках капліцы, якая трактавана як пазаалтарнае памяшканне, амаль сіметрычна ўбудаваны сакрыстыі, скарбніца і іншыя дапаможныя памяшканні. Сячэнне апорных слупоў базілікі, запраектаванай I. Фантана, надзвычай складанае, яны нагадваюць у плане васьміканцовы латарынгскі крыж. Крок слупоў нераўнамерны, пульсуючы, адпаведна гэтаму арытмічна згрупаваны тонкія спараныя падпружныя аркі. У выніку ўзнікае адчуванне экстатычнасці ўнутранай прасторы, якое ўзмацняецца пышным дэкаратыўна-пластычным аздабленнем, выкананым па праекце Глаўбіца. Яму належыць таксама складаная архітэктанічная алтарная кампазіцыя, што абрамляе ўваход у Латэранскую капліцу, над якім размешчаны ляпны картуш з рэльефнай выявай галавы Яна Хрысціцеля. У інвентары касцёла 1849 г. з захапленнем адзначана, што ён «у найлепшым архітэктанічным гусце вымураваны, асабліва інтэр'ер прыгожы, узвышаны і з густам».
Т.В. Габрусь
Альбо помнік Польскаму Легіёну.
Няма надпіса, намя доказаў, хто будаваў. Таму на прасторах нэта ідуць пастаянныя спрэчкі каму ж належыць яго будаўніцтва.
Версія 1. Помнік будавалі палякі ў гонар трох паходаў палякаў на ўсход. У некаторых крынічах яны прыводзяць нават дакладны тэкст які быў на мануменце “У гонар трох паходаў палякаў і вызваленне Каменданта”. Тры паходы – першы гэта 1604 год і паход на Маскоўскую дзяржаву; другі паход – вайна 1812 года ў войску Напалеона, трэцці – вайна 1919-20-х гадоў. Яшчэ адным козырам у гэтай версіі іграе і тое, што ў лесе знаходзяцца польскія ДОТы з надпісамі на польскай мове (аб іх ніжэй). Што тычыцца надпіса пра вызваленне Каменданта, то таксама існуе паданне нічым не абгрунтаванае, што ў гэтым мясцінах амаль патрапіў у палон да бальшавікоў сам Юзаф Пілсудскі, але мясцовы жыхар жыд Ліскевіч пераапрануў яго ў халат жонкі і загадаў даіць карову, а пасля вывеў да абарончых збудаванняў палякаў. А на грошы якія яму пакінуў Пілсуцкі з падзякай за вызваленне ён пабудаваў паравы млын.
Версія 2. Помнік будавалі немцы ў гады Першай сусветнай вайны, бо арол больш нагадвае нямецкага арла чым польскага. Капальнікі на форумах распавядаюць, што каля тых жа ДОТаў знаходзяць толькі нямецкія гільзы Першай сусветнай.
Версія 3. Помнік будавалі палякі па замове немцаў ды на нямецкія грошы. Будоўля адбывалася ў часы, калі Заходняя Беларусь адыйшла да Польшчы, т.е. 1930-я.
Аб гэтым нам распавяла AzarkinM.
Пункт Дугі Струвэ каля вёскі Цюпішкі.
У лясным узвышшы каля вёскі Цюпішкі на Ашмяншчыне мэмарыялізаваны адзін з элемэнтаў знакамітай геадэзічнай Дугі Струвэ, закладзены яшчэ ў 1825 годзе.
Гіганцкі ланцуг з 265 геадэзічных пунктаў расьцягнуўся больш чым на 2800 кілямэтраў ад Паўночнага Ледавітага акіяну да Чорнага мора, па тэрыторыі 10 цяперашніх дзяржаў — Нарвэгіі, Швэцыі, Фінляндыі, Расеі, Эстоніі, Латвіі, Літвы, Беларусі, Малдовы і Ўкраіны. Адзіная, але глябальная мэта праекту — дакладна вызначыць форму і памер плянэты Зямля. Што з посьпехам і зрабіў расейскі астраном і геадэзіст нямецкага паходжаньня, акадэмік Санкт-Пецярбурскай Акадэміі навук Фрыдрых Георг Вільгельм Струвэ, імя якога было прысвоена ўсяму маштабнаму праекту.
Унікальнасьць тых дасьледаваньняў пацьвярджаюць і сучасныя навукоўцы, узброеныя касьмічнымі здымкамі. Адметна, што з улікам часовых зьменаў рэльефу мясцовасьці розьніца паміж цяперашнімі і тагачаснымі вымярэньнямі мэрыдыяну склала крыху больш за 3 сантымэтры.
Беларусь у адзначэньні эпахальнасьці Дугі Струвэ займае асаблівае месца. Са згаданых 265 пунктаў — закапаных у зямлю каменных кубоў памерам 2?2 мэтры — захаваліся ўсяго 34. Дык вось, 19 зь іх знаходзяцца на тэрыторыі Беларусі. У 2005 годзе на хадайніцтва ўрадаў 10 краінаў, праз якія пралягае гэты геадэзічны ланцуг, Дуга Струвэ атрымала статус помніка Ўсясьветнай спадчыны. У сьпісе ЮНЭСКА і 5 беларускіх геаграфічных прадстаўнікоў — тры на Берасьцейшчыне і два на Гарадзеншчыне, адзін з якіх у вёсцы Цюпішкі.
Крыніца - Радыё Свабода - http://www.svaboda.org
Монастырский остров
По преданию в I веке по этой земле ступала нога святого апостола Андрея Первозванного, который, проповедуя Христа в доставшемся ему уделе, включающем славянские земли, выехал из Херсонеса в Киев. Но по причине бурного и опасного плавания вынужден был остановиться на обширнейшем каменистом острове. Красота острова поразила Апостола, и он водрузил крест, как знамя победы и торжества христианства над язычеством, устроил жертвенник и молился об озарении страны Светом Христовым. С того времени остров сделался памятным и заветным для всех боголюбцев, стал предметом священного чествования и благоговейного воспоминания для окрестных жителей.
О его тысячелетней истории и энергетике ходят легенды. Впервые он упоминается в Житие святого Феодосия как самый северный пункт, куда дошел один из учеников Христа Андрей Первозванный. В IХ веке на острове был основан византийский мужской монастырь, в котором по дороге в Константинополь пережидала шторм на Днепре княгиня Ольга. По некоторым данным, бывали здесь и киевские князья Владимир Великий и Мстислав Изяславович. Считается, что на острове открывается вход в параллельные миры, не зря он включен в список 22 силовых точек планеты. Водопад, без сомнения, добавит ему привлекательности и загадочности.
В наши времена на острове есть все необходимое для развлечения: смотровая площадка с отличным видом на набережную, парк аттракционов, небольшой зоопарк, городской пляж, футбольные поля, пляжный волейбол, лодочная база.
Сёння, гледзячы на разваліны замка, цяжка паверыць, што лічылі гэты замак прыгажэйшым у Літве.
Гальшанскі мураваны замак, узведзены ў першай палове ХVІІ ст., - наглядная ілюстрацыя тых значных змен у архітэктуры, якія адбыліся на працягу стагоддзя. Сваёй кампазіцыяй ён аддалена нягадвае Мірскі замак і ўяўляе сабой прамавугольны (88,6 х 95,6 м) замкнуты будынак. Жылыя карпусы з вежамі на вуглах утвараюць замкнёны квадратны двор. Аднак магутныя абарончыя сцены, характэрныя для замкавага будаўніцтва ХVІ ст., у Гальшанах саступілі месца фасаду жылога дома. Тут ужо няма надбрамнай вежы, а шасцікантовыя вежы сталі меншыя і больш стройныя. У іх размяшчаліся жылыя і гаспадарчыя памяшканні. Вежы яшчэ канчаткова не страцілі свайго абарончага значэння, аднак аснова абароны Гальшанскага замка перамясцілася ўжо на земляныя магугныя валы і вадзяныя равы, што абкружалі замак. ...
Багацця Сапегі хапіла нават на тры штучных возера, дно якіх выкладзена пліткай. Сапегі сабралі ўнікальную бібліятэку, калекцыю карцін і зброі. Насупраць замкавай брамы, на процілеглым баку падворка знаходзілася невялікая каплічка, убудаваная ў жылы корпус. ...
Ужо ў ХVІІ ст. Гальшанскі замак ад Сапегаў трапіў да іншых гаспадароў і на працягу стагоддзяў часта пераходзіў з рук у рукі. У 1880 г. уладальнік замка Гарбанёў пачаў узрываць вежы і сцены, а цэглу прадаваў на пабудову карчмы. ...
Усе мы ў дзяцінстве захапляліся раманам Уладзіміра Караткевіча "Чорны замак Альшанскі". Многія лічаць, што прататыпам "Чорнага замка Альшанскага" з'яўляецца Гальшанскі замак, а гісторыя рода князёў Гальшанскіх лягла ў аснову сюжэта знакамітага рамана. Але, як пісаў гальшанцам сам У.Караткевіч, "не трэба шукаць у рамане простага фотаздымка з Гальшан".
Літ.:
Міхась Ткачоў
Страчаная спадчына
Мінск, 2003
М.А. Ткачоў, I.М. Чарняўскі
Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Гродзенская вобласць
Мінск, Беларуская Энцыклапедыя, 1986
Ч.Ф.Акулевіч
Загадчык гальшанскага філіяла Нацыянальнага мастацкага музея.
Слонім. Касцёл Беззаганнага Зачацця Найсвяцейшай Панны Марыі і кляштар бэрнардынак.
Касцёл — помнік архітэктуры барока, ракако і класіцызму. 1-нефавая базіліка, у кампазіцыі якой дамінуе 3-ярусная квадратная ў сячэнні вежа званіца, вылучаная ў самастойны масіўны аб'ём. Верхні ярус вежы з больш насычанай дэкаратыўнай апрацоўкай (здвоеныя лапаткі, арачныя нішы) завершаны 4-схільным пакатым дахам. Аконныя праёмы дэкарыраваны франтонамі з галоўкамі крылатых херувімаў, раслінным арнаментам. Фасады крапаваны плоскімі пілястрамі, апяразаны прафіляванымі карнізам і фрызам. Да сцен алтарнай часткі прымыкаюць рознавялікія прамавугольныя ў плане сакрысціі. Уздоўж паўночнага фасада цягнецца нізкая прыбудова — капліца Крыжовага шляху. У час рамонту ў 1930-я гг. пад капітэлямі насценных пілястраў выяўлены ракайльныя картушы з надпісамі, якія прысвечаны пакутам Хрыста на шляху да Галгофы. Плоскасць паўкруглай апсіды, што арыентавана на плошчу, дэкарыравана фігурнай стукавай рамай, у якой было змешчана іканаграфічнае пано. ...
Унутры зала перакрыта цыліндрычным скляпеннем з люнетамі, пераходзіць у больш вузкую паўкруглую апсіду. Сцены члянёны масіўнымі пілонамі, капітэлі якіх дэкарыраваны стылізаваным раслінным арнаментам. Начынне інтэр'ера (5 стукавых алтароў, амбон, спавядальня) выканана ў 1751—64 гг. дэкаратарам Іаганам Гедэлем і яго памочнікам Антоніем паводле малюнкаў І.К.Глаўбіца. У вырашэнні алтароў сінтэзуюцца дэкаратыўная скульптура, жывапіс і прыкладное мастацтва. Галоўны алтар «Бязгрэшнае зачацце» 2-ярусны, ... .
Жылы корпус прыбудаваны да касцёла ў 1720(?) г. пад кіраўніцтвам архітэктара І. Авадовіча. Утварае ўнутраны прамавугольны ў плане двор. Фасады рытмічна члянёны пілястрамі, контрфорсамі, дэкарыраваны прафіляваным карнізам. Паўднёва-заходні вугал корпуса вылучаны рызалітам рэфектажа з магутнымі контрфорсамі. Планіроўка галерэйная. У келлях і калідорах крыжовыя і цыліндрычныя скляпенні з распалубкамі. Пад будынкам — скляпеністыя сутарэнні.
Літ.:
А.М. Кулагін
Каталіцкія храмы на Беларусі
Мінск, Беларуская Энцыклапедыя, 2000
508751065113512151285130513851415150516251645168518852155217522252475254525553205324532653315336534253495385538653885393
